General Information
Learn about Aarhus Centers and their mission for environmental democracy
What are Aarhus Centers?
Arhus centri su mjesta gdje građani, institucije i organizacije dobijaju informacije, podršku i savjete o pitanjima koja se odnose na zaštitu životne sredine, tačnije mjesta gdje građani mogu da ostvare svoja prava garantovana Konvencijom. Predstavljaju most između građana, institucija i privrednika, povećavaju transparentnost rada državnih organa, koordiniraju javne rasprave i procese odlučivanja o projektima koji mogu imati uticaj na životnu sredinu.
Naša misija
Naša misija je obezbeđenje primene Arhuske konvencije i njena proaktivnija primena u praksi kroz uspostavljanje viših demokratskih prava društvene zajednice.
Arhus centri ispunjavaju ovu misiju tako što:
- • Pomažu državnim organima da ispunjavaju obaveze i dužnosti navedene u Arhuskoj konvenciji
- • Promoviše uvođenje propisa i metoda usmjerenih na omogućavanju pristupa informacijama, učešće javnosti i pristup pravosuđu u oblasti životne sredine
- • Predstavljaju most između državnih organa, civilnog društva, privrede i javnosti
- • Podstiču primenu konvencije tako što razvijaju svest i sposobnosti zainteresovanih strana
- • Služi široj zajednici pružajući joj usluge iz svog polja delovanja
Vizija Arhus centara
Vizija Arhus centara je raditi u društvu u kome svi građani imaju puno pravo, znanje i mogućnost da učestvuju u zaštiti životne sredine, da slobodno pristupaju informacijama, učestvuju u donošenju odluka i imaju efikasan pristup pravdi.
Na taj način centri:
- • Igraju centralnu ulogu u sprovođenju ciljeva definisanih u Arhuskoj konvenciji
- • Promovišu demokratske vrednosti i aktivnosti u kontekstu očuvanja životne sredine
- • Podstiču transparentnost i odgovornost na svim nivoima javne uprave
- • Doprinose poboljšanju stanja životne sredine
- • Doprinose zaštiti prava svih ljudi, sadašnjih i budućih generacija da žive u okruženju koje ne ugrožava njihovo zdravlje i blagostanje
- • Predstavljaju platformu za regionalno povezivanje, saradnju, razmenu iskustava
- • Pružaju besplatnu pravnu pomoć
Istorija osnivanja Arhus centra u Crnoj Gori
Ratifikacija Arhuske konvencije
Crna Gora je ratifikovala Konvenciju o dostupnosti informacija, učešću javnosti u donošenju odluka i pravu na pravnu zaštitu u pitanjima životne sredine („Sl.list CG –Međunarodni ugovori", br. 03/09) i članica je Arhuske konvencije od 02. novembra 2009. godine. Konvencija je u našoj državi stupila na snagu 02. februara 2010. godine.
Osnivanje centara
Kao jedna od značajnijih aktivnosti zemalja potpisnica za sprovođenje Arhuske konvencije je osnivanje Arhus centara. Projekat su 2011 god. pokrenuli Ministarstvo održivog razvoja i turizma i Agencija za zaštitu životne sredine u saradnji sa OEBS Misijom u Crnoj Gori.
Važan partner u podršci i osnivanju Arhus centara u Crnoj Gori je OEBS Misija u CG.
Mreža Arhus centara u Crnoj Gori
U Crnoj Gori su, uz podršku Ministarstva održivog razvoja i Misije OEBS-a, otvorena pet Arhus centara:
- • 15. aprila 2011. godine - Arhus centar Podgorica (organizaciona jedinica AZZŽS)
- • 11. novembra 2011. godine - Arhus centar Nikšić (NVO „Ozon")
- • 21. septembra 2012. godine - Arhus centar Berane (organizaciona jedinica AZZŽS)
- • 11. maj 2014. godine - Arhus centar Pljevlja (NV "Breznica")
- • 29. maj 2019. godine – Arhus centar Kolašin (NVO ''Natura'' Kolašin)
Institucionalno utemeljenje
Postoje dva glavna tipa institucionalnog okvira:
- • Centri pod okriljem vlade - osnovani u okviru državnih agencija (centralnih ili regionalnih), funkcionišu u okviru vladinih struktura
- • Centri pod okriljem NVO - funkcionišu uz učešće aktivista NVO i nezavisni su od uticaja vlade
Ovaj model saradnje državnih i civilnih aktera čini Arhus centre jedinstvenim mehanizmom u sprovođenju prava na zdravu životnu sredinu.
Our Services and Activities
Information Access
Providing public access to environmental information and helping citizens request information from authorities.
Public Participation
Facilitating meaningful public participation in environmental decision-making processes.
Legal Support
Providing guidance on access to justice and legal remedies for environmental issues.
Aktivnosti Arhus centara
- • Promovisanje odgovarajućeg zakonodavstva i prakse u vidu pristupa informacijama, učestvovanje javnosti i pristup pravdi u polju životne sredine
- • Praćenje javnih rasprava i uključivanja javnosti u polju životne sredine
- • Poboljšanje informisanosti i znanja zainteresovane javnosti o zaštiti životne sredine
- • Omogućavanje pristupa informacijama iz oblasti životne sredine
- • Organizovanje javnih rasprava, okruglih stolova i tribina o temama iz oblasti zaštite životne sredine
- • Podrška u izradi Nacionalnog izvještaja, koji su obaveza po Konvenciji
- • Organizovanje treninga i seminara za predstavnike javne uprave, civilnog sektora, medija, ekoloških i drugih udruženja o implementaciji Arhuske konvencije
- • Podsticanje učešća javnosti kroz aktivno učešće građana, udruženja građana i zainteresovane javnosti u planiranju i donošenju odluka iz oblasti zaštite životne sredine
- • Organizovanje medijskih kampanja u cilju poboljšanja informisanosti javnosti o zaštiti životne sredine i rešavanja problema zaštite životne sredine
- • Pružanje besplatnih pravnih konsultacija za građane i NVO iz oblasti životne sredine
- • Uspostavljanje saradnje i umrežavanje lokalnih samouprava - službi zaštite životne sredine, kao i pojedinaca koji se bave zaštitom životne sredine
- • Učešće javnosti tokom pripreme zakonski obavezujućih normativnih instrumenata
- • Koordinaciju aktivnosti u različitim sektorima za različita pitanja relevantna za Arhusku konvenciju
- • Sinhronizovan nastup na međunarodnim skupovima